Ria Besseling
SUEZ helpt bedrijven met circpac vanaf het ontwerp bij het volledig circulair maken van verpakkingen van plastic, karton en metaal. Wanneer bedrijven al bij het ontwerpproces ook de recycling aan het einde van de levensduur meenemen ontstaat een volledig circulaire verpakking.
Circulair begint bij het ontwerpen van verpakkingen, niet bij het recyclen. Dat is de opzet van circpac waarmee grondstoffenconcern SUEZ bedrijven begeleidt op hun route naar een circulaire economie.
Het concept is een logische stap voor SUEZ; de afvalwerker heeft immers inzicht in de stromen die voor herverwerking binnenkomen. En daarvan wordt een groot deel efficiënt verwerkt. Kijken we naar de stroom plastic, dan werd er van de 512 miljoen kilo plastic verpakkingen die er in 2017 op de markt waren zo’n 300 miljoen kilo gescheiden ingezameld en vervolgens 258 miljoen kilo gerecycled tot bijvoorbeeld nieuwe verpakkingen. Het merendeel van die verpakkingsstromen is dus te herverwerken – echter een deel kan in de praktijk maar moeizaam worden gerecycled tot hoogwaardige nieuwe verpakkingen.
Het inzamelen en sorteren van deze stroom verloopt niet altijd vlekkeloos. Dat komt doordat bepaalde verpakkingen van bijvoorbeeld zwart kunststof, biologisch afbreekbaar plastic of meerlagen materiaal niet goed te sorteren zijn of niet passen in het proces van plastic recyclen. Circpac kan fabrikanten hierbij ondersteuning geven.
‘Het ontwerp van een verpakking is cruciaal om circulariteit te garanderen’
Vier stappen in recyclekwaliteit
Efficiënt recyclen begint dan in feite met het goed ontwerpen van verpakkingen. Dat betekent dat al vanaf het begin van de levenscyclus van verpakkingen, naast de productkwaliteit, ook de recyclekwaliteit tegen het licht moet worden gehouden.
“Circpac beoordeelt zowel bestaande verpakkingen als nieuwe verpakkingen op daadwerkelijke recyclebaarheid”, vertelt Vincent Mooij, hoofd circpac bij SUEZ.
Het concept bestaat uit een traject waarin SUEZ samen met het bedrijf de volgende vier stappen in de recycling bekijkt:
- Wordt het materiaal ingezameld? Op welke wijze? Hoe grootschalig gebeurt dit? B2B of alleen bij huishoudens?
- Is sorteren nodig en technisch mogelijk? En welke recycleroute volgt deze verpakking?
- Kan het materiaal worden verwerkt tot nieuwe grondstof? Zitten er materialen in de verpakking die de recycling belemmeren?
- Is er een toepassing voor het gerecyclede materiaal? Is er een markt? En kan het materiaal ‘virgin’ materiaal vervangen?
“Het mooie is dat wij onze operationele kennis en big data kunnen gebruiken om een optimale analyse te maken. Bij elk van deze stappen kunnen er verschillen zijn per land. Het is dus belangrijk om ook te kijken naar de afzetmarkt van een verpakking om vervolgens de lokale situatie tegen het licht te houden”, legt Vincent Mooij uit.
Fotos: SUEZ
Van ontwerpen tot herverwerken loont
Advies van ontwerpen tot herverwerken biedt voor bedrijven voordelen en besparingen. “Er is momenteel veel aandacht voor duurzaamheid van bedrijven. Veel consumenten, maar ook de politiek zien de wereldwijde problemen van vervuiling en het grote aandeel verpakkingsmateriaal daarin.”
“Dit heeft zijn weerslag op het consumentengedrag – wat koop ik? – en op de politiek – welke wetten worden er geïmplementeerd? Door al in de ontwerpfase van een nieuwe verpakking na te denken over hergebruik en recycling neemt de producent in een vroeg stadium verantwoordelijkheid om vervuiling tot een minimum te beperken”, vertelt Mooij.
“We zien verder dat de Europese organisaties voor producentenverantwoordelijkheid steeds meer gaan werken aan bonusmalussystemen. Denk aan een korting op de producentenbijdrage wanneer jouw verpakking aantoonbaar recyclebaar is. Of aan een extra belasting als je verpakking niet minimaal voor 30 procent uit gerecycled materiaal bestaat.”
“In Nederland geldt sinds 1 januari een korting van 40 procent voor vormvaste plastic verpakkingen. Dit betekent een besparing van 260 euro per ton plastic dat wordt gebruikt. Hiermee worden producenten gestimuleerd om duurzame keuzes te maken.”
Fabrikanten, verpakkers en retailers
Circpac is interessant voor merkfabrikanten, verpakkers en retailers. Mooij: “Het gaat met name om dagelijkse producten die breed verkrijgbaar zijn bij supermarkt of drogist. Het mooie is dat het concept niet alleen is gericht op verpakkingsdeskundigen. Fabrikanten werken samen in een combinatie van marketeers, inkopers en technici die een gezamenlijke missie hebben om hun verpakking te verbeteren”, ziet hij.
“Veel grote merkproducenten zijn al bezig om hun verpakkingen over vijf, zes jaar volledig herbruikbaar, recyclebaar of composteerbaar te maken. Een stap verder is deze verpakkingen ook van gerecycled materiaal maken.”
SUEZ werkt met circpac momenteel samen met brandowners in de FMCG zoals Procter&Gamble, plasticproducenten en brandowners voor producten in de zorgsector. Ook internationaal bestaat er interesse voor de aanpak.
Ontwerpafdelingen: drie P’s plus R
Als het gaat om de wensen en behoeften op ontwerpafdelingen bij het circulair maken van verpakkingen staan de drie P’s van verpakkingen altijd centraal.
Protect – het beschermen van het product, Preserve – de houdbaarheid garanderen en verlengen en Promote – merkuitstraling en communicatie met de klant.
Deze functies blijven integraal onderdeel van een verpakking. Hier is nu ook de R van Recyclebaar aan toegevoegd.
Soms wringen de recyclebaarheid en die vier basisprincipes met de andere eisen. Met name om een langere houdbaarheid van versproducten te garanderen worden bepaalde barrièrelagen toegepast en worden er verschillende typen plastic op elkaar gelijmd. Deze verpakkingen zijn vaak niet of zeer lastig te recyclen. Andere keuzes in een verpakking en materiaalgebruik kunnen dan soms uitkomst bieden.
Ook het heroverwegen van het doel van een verpakking kan leiden tot nieuwe inzichten en andere keuzes. Zo kan, zeker in West-Europa, voor sommige producten een kortere houdbaarheid een prima oplossing zijn. Zo’n heroverweging van de houdbaarheidsduur kan dan resulteren in het gebruik van andere materialen die beter recyclebaar zijn.
Dat doel kan ook zijn het opnieuw toepassen van de materialen van de recyclebare verpakkingen. Deze moeten dus opnieuw het primaire materiaal op een hoogwaardige manier kunnen vervangen. Nu is de ideale te herverwerken kunststof verpakking plus het etiket van eenzelfde materiaal gemaakt.
Acht vragen over circpac aan
Gian de Belder, Packaging Technologist – Packaging Sustainability bij
Procter&Gamble Strombeek-Bever (B).
Gian de Belder is een van de zeven genomineerden voor de Award Plastics Recycling Ambassador of the year die op 11 april in de RAI Amsterdam wordt uitgereikt.
Waarom is Procter&Gamble met circpac begonnen?
“Circpac is de nieuwe consultancy service van SUEZ die toelaat om verpakkingen te ontwerpen en te evalueren op recycleerbaarheid en circulariteit. Daarnaast kunnen verpakkingen co-ontwikkeld worden, door bijvoorbeeld als merk samen met de afvalverwerker een perfect circulaire verpakking te creëren. Circulariteit is niet meer weg te denken uit onze maatschappij, en er was echt een noodzaak om hier een expertisecentrum rond uit te bouwen.”
Welke verpakkingen ontwerpt Procter&Gamble Strombeek-Bever aan de hand van circpac?
“Procter&Gamble BIC (Brussels Innovation Center) is het wereldwijde hoofdkwartier voor de ontwikkeling van F&HC (Fabric & HomeCare) producten, inclusief verpakkingen. Een recent voorbeeld van een circulaire verpakking ontwikkeld in Brussel en wereldwijd gelanceerd is MrProper, een PET-fles met PP doseerdop.”
Hoe zet de onderneming circpac in?
“Met een aantal verpakkingscollega’s hebben we deelgenomen aan de Circpac Discovering Workshop en aan de hand van casestudies hebben we besproken waar we onze huidige verpakkingen nog kunnen verbeteren.”
“In de toekomst zullen we zeker gebruik maken van de diagnoseworkshops waar circpac vanaf dag 1 betrokken is bij de ontwikkeling van nieuwe producten. Het ontwerp van een verpakking is cruciaal om circulariteit te garanderen. SUEZ heeft ongelooflijk veel kennis op het gebied van inzameling, sortering en verwerking van kunststof verpakkingsafval en is dus de ideale partner.”
Welke zijn de doelstellingen van de ontwerpafdeling van P&G bij het circulair maken van verpakkingen?
“Procter&Gamble heeft meerdere duurzaamheidsdoelstellingen rond verpakkingen. In 2010 werd aangekondigd dat we tegen 2020 dubbel zoveel plastic recyclaat willen gebruiken in de verpakking. Wereldwijd gezien spreken we over 52.000 ton per jaar.
Bovendien willen we ervoor zorgen dat minstens 90 procent van al onze verpakkingen wereldwijd recycleerbaar zijn. Tegen 2030 dienen alle verpakkingen recycleerbaar of herbruikbaar te zijn. Samenwerking met partners binnen de volledige keten is hierbij cruciaal. Dit is in lijn met onze doelstellingen Ambition 2030 and 2020 Sustainability goals.”
Waar liggen knelpunten? Waarom?
“In theorie zijn alle verpakkingen recycleerbaar, in de praktijk is dit alleszins anders. Er zijn vijf pilaren om tot een circulaire economie te komen, en elk heeft zijn uitdagingen. Momenteel is het grootste knelpunt dat er niet genoeg wordt ingezameld en dat de sortering niet altijd perfect verloopt. Om dit laatste punt te verbeteren draagt Procter&Gamble bij als projectleider van HolyGrail, die de gehele keten samenbrengt om een nieuwe ‘barcode’ voor recycling te implementeren.”